JAK PAN BÓG MA NA IMIĘ?

Mojżesz staje przed Najwyższym, który ukazuje mu się w krzewie gorejącym. I pyta Go o imię.

Słowo „Bóg” nie jest pierwszym, ale trzecim słowem w oryginalnej Biblii hebrajskiej: Bereszit bara Elohim – „Na-początku stworzył Bóg” (Rdz 1,1). Tak to idzie po kolei, gdyby dosłownie tłumaczyć na język polski. Swoje imię Bóg objawia po raz pierwszy dopiero w drugiej księdze biblijnej – Księdze Wyjścia (Wj 3,14), ukazując się Mojżeszowi w krzewie gorejącym. Mojżesz usłyszał to imię Jahwe, które jest zapisywane w formie tetragramu, czterech liter: JHWH (w tradycyjnym alfabecie hebrajskim nie zapisuje się samogłosek). My mówimy Jahwe. Świadkowie Jehowy, tudzież inne denominacje mówią Jehowa. Dlaczego tak jest? Jahwe, to najświętsze imię Boga, Żydzi dzisiaj tego imienia w ogóle nie wymawiają. To imię się pisze, ale – czytając – zastępuje się je słowem Adonai„Pan mój”. W słowie Adonaj występują samogłoski: a, o, a. Tłumacząc Biblię, połączono onegdaj spółgłoski „JHWH” z z samogłoskami z Adonai i tak powstało Jahowa czy Jehowa.

Pan Bóg objawia swoje imię, które zadziwia, choćby z tego powodu, że niezmiernie trudno przetłumaczyć „Jahwe” na język polski. Najkrócej można powiedzieć: Jahwe, to „Będący”. Sama Biblia wyjaśnia: „Jestem, który Jestem”, chociaż ma to jeszcze nico szersze znaczenie, sięgające w przyszłość: „Będę, który Będę”. Inne sugestie zmierzają w kierunku „Żyję i daję Życie” albo „będę dawał Życie”.

W Stary Testamencie JHWH pojawia się 6824 razy. W Nowym – ani raz, chyba, że policzy się cztery przypadki użycia zawołania „Allelujah”, w którym ukryte jest słowo JHWH („Jah” – ta skrócona forma występuje także około 50 razy w Starym Testamencie). JHWH nie znajdziemy w ogóle w starotestamentalnych księgach Estery, Koheleta i Pieśni nad Pieśniami. Najczęściej używają je księgi Jeremiasza, Psalmów i Powtórzonego Prawa.

Jak dzisiaj Żydzi mówią o Bogu, skoro nie wypowiadają słowa Jahwe? Są na to dwa sposoby. W czasie modlitwy wypowiada się imię Adonaj. Adonaj – to imię Boga ze Starego Testamentu. Można je przetłumaczyć jako „Pan”, „mój Pan”, „wspaniały Pan”. Natomiast w mowie potocznej nie wypowiada się nawet imienia Adonaj, tylko mówi się: ha-Szem. A ha-Szem to znaczy „To Imię”. Szem, to jest „imię”. Stąd mamy Semitów. Semici to ci, którym Bóg dał imię.

Po polsku to może nieco dziwnie brzmi. Kiedy my mówimy sobie na przykład „szczęść Boże!”, to Żydzi by powiedzieli: „szczęść ha-Szem!”, „niech ci szczęści, wiesz – to Imię, Ten, co ma to Imię”. My mówimy: „Niech cię Bóg błogosławi”, oni powiedzieliby: „niech cię ha-Szem błogosławi”, czyli „Ten, który wiesz, jak ma na Imię”. Nie wypowiada się imienia Boga. Od czasów niepamiętnych jest dla niego tak ogromny szacunek, że jeszcze w czasach starożytnych, kiedy przepisywano księgi biblijne, ilekroć trzeba było napisać tetragram, cztery litery „JHWH”,to rylec, którym pisano, dokładnie się myło, czyściło z pozostałości po wszystkich innych słowach. I dopiero, kiedy był czyściutki, pisało się „JHWH”. Potem się go znowu obmywało i można było pisać dalej. Teraz rozumiemy, na czym polega cześć i szacunek dla tego imienia w świecie Judaizmu.