Czy widzisz Księżyc?

Obraz Rafaela, którego kopia wisi w jednym z bocznych ołtarzy Bazyliki Świętego Piotra w Rzymie, ukazuje znacznie więcej, niż tylko Przemienienie Jezusa.

Ten obraz, to testament Rafaela, ostatnie jego dzieło. Jest graficznym zapisem początku 17. rozdziału Ewangelii św. Mateusza, opisującego Przemienienie Jezusa. W czasie, gdy On przebywa na górze (Tabor) wraz z Piotrem, Jakubem i Janem, pozostali apostołowie u jej podnóża bezskutecznie próbują uwolnić od złego ducha chłopca z objawami epilepsji. Ostatecznie dokonuje tego Jezus, po powrocie z góry. Testament artysty, bo Rafa’el po hebrajsku znaczy „Bóg uzdrawia”.

Wróćmy do pytania: widzisz na tym obrazie księżyc? Nie? Spójrz a dolny lewy róg. Mężczyzna trzymający otwartą księgę, to Lewi-Mateusz, który opisał tę historię. Wyciągniętą w twoją stronę ręką chce Cię wciągnąć w tę historię. Poniżej księgi jest kałuża, a w niej odbija się… Księżyc.

Piszę o tym z dwóch powodów. Po pierwsze: bo niewielu zwraca na tego rodzaju drobiazgi uwagę. Po drugie: księżyc do połowy XIX w. obwiniano o to, że wywołuje ataki padaczki (zwaną ją także chorobą boską, świętą albo księżycową – morbus lunaticus). To właśnie ma na myśli Psalmista, śpiewając: Za dnia nie porazi cię słońce, ni księżyc wśród nocy. Pan cię uchroni od zła wszelkiego: czuwa nad twoim życiem (Ps 121, 6-7).

Proszę przyjrzeć się obrazowi Rafaela z bliska:

„Przemienienie Jezusa” – ostatni obraz Rafaela (+1520). Jest jakiś kontrast między pełną majestatu i uporządkowaną, górną częścią malowidła, „boską” i tą dolną, „ludzką”, pełną chaosu i zgiełku.
Mateusz Ewangelista z księgą Ewangelii. Zwisająca z niej wstążka wskazuje wprost na odbicie księżyca w kałuży.
Mały epileptyk, którego dopiero Jezus uzdrowi, gdy wróci z góry. Bóg uzdrawia = Rafael.
Dwaj chłopcy po lewej, co przyklękli pod drzewem, to święci Justus (13) i Pastor (10), uczniowie, którzy zostali brutalnie umęczeni za wiarę na początku IV w. za panowania cesarza Dioklecjana. Rafael umieścił ich na obrazie, bo Martyrologium wspomina ich 6 sierpnia, w dniu święta Przemienienia Pańskiego. Byli patronami katedry w Narbonne, dla której kardynał Juliusz Medyceusz zamówił obraz Przemienienia u Rafaela.