Ósemka

Stoi na początku kazania na górze, w tytule Hłaskowego opowiadania (zmarł 54 lata temu – 14 czerwca 1969), kojarzy się też z muzycznym zestawem dźwięków i z walkami MMA.

Na początku swojej mowy programowej zawartej w Ewangelii św. Mateusza Jezus wygłasza słynne Osiem Błogosławieństw (Mt 5,3nn). Polska nazwa tego fragmentu nie jest najszczęśliwsza. Każdego z „błogosławieństw” zaczyna się od słowa „makarioi”, które po grecku znaczy „szczęśliwi” (błogosławiony, to „eulogos” – i to dosłownie – ten, o którym mówi się dobrymi słowami – błogo sławiony).

Ósemka w Biblii pojawia się po raz pierwszy w przypadku Potopu i historii Noego. Otóż na zbudowanej przezeń arce schronienie znajduje ósemka pasażerów, od których zacznie się nowe życie. To Noe i jego trzej synowie – czterech panów – oraz ich wszystkich żony (Rdz 6,18, 1 P 3,20).

Baldachim ośmiokątny nad kazalnicą w kościele św. Jerzego w Jasienicy.

Ósemka w ogóle kojarzy się z nowością. Tydzień ma siedem dni. Ostatnim z nich jest Szabat. Chrystus zmartwychwstał w pierwszy dzień po Szabacie – a więc… ósmego dnia. Ów ósmy dzień, to dzień nowości, nowego życia, starożytnie powiedzieliby: nowego eonu. Bo po zmartwychwstaniu już nic nie jest takie, jak wcześniej. Stąd właśnie Hłasko zaczerpnął tytuł swojego opowiadania „Ósmy dzień tygodnia” – o miłości w czas „odnowy” po roku 1956.

Ósmego dnia po narodzeniu dokonywano obrzezania żydowskiego chłopca. Ów obrzęd oznaczał, że staje się on członkiem Narodu Wybranego (Rdz 21,4; Kpł 12,3). Jezus także został obrzezany ósmego dnia (Łk 2,21), co onegdaj świętowano 1 stycznia – w ósmym dniu po Bożym Narodzeniu. Stąd także wziął się zwyczaj oktawy – osiem dni trwającego obchodzenia wielkiej wagi święta, dziś praktykowanego jedynie w odniesieniu do Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego i szczątkowo także do Bożego Ciała.

Oktagonalna chrzcielnica w bielskiej katedrze św. Mikołaja.

Dawid, którego prorok Samuel namaścił na króla, był ósmym synem Jessego (1 Sm 16,10nn). A Jezus głoszący osiem błogosławieństw i wstający z martwych ósmego dnia jest jego potomkiem.

Symbolika oktagonalna pojawia się w wystroju naszych kościołów. Na planie ośmiokąta (oktagonu) buduje się starożytne baptysteria i późniejsze chrzcielnice (przyjrzyjcie się tej w swoim kościele: pokrywa jest najczęściej ośmiokątna). To miało unaocznić, że chrzest jest początkiem nowego życia, które wychodzi z wody, jak Noe z rodziną – z arki i że daje nam udział w zmartwychwstaniu Jezusa, które dokonało się w ósmym dniu tygodnia.

Dom Skały na górze Moria w Jerozolimie też jest zbudowany na planie ośmiokąta.

Bardzo często na planie ośmiokąta – częściowo ukrytego w ścianie – budowano także ambony (kazalnice) w naszych kościołach. Wspinający się na nie kaznodzieja faktycznie odgrywał rolę Jezusa wygłaszającego kazanie na górze.

Pitagorejczycy kojarzy ósemkę ze sprawiedliwością. Oktagon jest jedną z figur geometrycznych, które można narysować przy pomocy cyrkla i linijki. Kształt oktagonu ma ring do walk MMA. Podobny kształt przybierały monety oraz żetony. W lutym bieżącego roku Amerykanie zestrzelili oktagonalny obiekt latający – niezidentyfikowany.

Nie ma muzyki bez ósemki. Oktawa – to „odległość” (interwał) między kolejnymi ośmioma stopniami skali muzycznej.

Oktagonalna kopuła kościoła na wzgórzu Błogosławieństw w Galilei.